Horst aan de maas

Op de agenda van een extra ingelaste vergadering van het College van B&W van Horst aan de Maas op 22 juli 2025 prijkt een agendapunt dat verbazing oproept: de herbeoordeling van een vier jaar oud verzoek tot intrekking van de milieuvergunning - tegenwoordig heet dat een natuurvergunning, die over ammoniakuitstoot en dus stikstof gaat - voor een varkensstal aan de Kleefsedijk. Dat meldt NRC. Het gaat hier om de varkensstallen van Klevar, waar door omwonenden, met steun van onder andere de SP, jaren actie is gevoerd om allerlei plannen (nieuwbouw, uitbreiding, enzovoorts) van Pieter Haenen, de eigenaar van Klevar, tegen te houden.

Jaren geleden dachten de SP en omwonenden, dat ze de zaak gewonnen hadden. Besloten was de vergunningen voor Klevar te vernietigen en daarmee zou de kous af zijn. In een interview met voormalig SP-raadslid Lenssen vertelde hij hoe de SP de strijd samen met de omwonenden gevoerd had. Nu blijkt dus, dat omwonenden en de SP in de luren zijn gelegd, zo meldt NRC.

Uit het artikel van NRC blijkt dat het agendapunt op de vergadering van B&W geen formaliteit is. Al eerder is gebleken dat daar waar Lenssen en de buurt dachten dat de strijd gestreden was, Klevar tóch nog de mogelijkheid krijgt nieuwe stallen te bouwen aan de Kleefse Dijk. Een nieuwe integriteitsrel in het gemeentebestuur van Horst aan de Maas, blijkt. Tijdens een recente raadsvergadering moest verantwoordelijk wethouder Robert Martens (D66/GroenLinks - straks samen met de PvdA de nieuwe lokale partij "Leef" vormend) meldden dat er in het verleden een "fout" is gemaakt door B&W. In 2021 zou de milieuvergunning van Haenen ingetrokken worden. Maar, zo bleek onlangs, de vergunning is nooit ingetrokken! Niet de milieuvergunning van Kleefsedijk nummer 9 (het adres van Klevar), maar die van nummer 6 werd ingetrokken. De verhaspeling was niemand opgevallen, want de overburen van nummer 6 waren destijds de indieners van het intrekkingsverzoek en die hébben niet eens een milieuvergunning. Een vervelende "fout", zo lijkt op het eerste oog. Ware het niet dat uit de informatie die nu pas verstrekt is, blijkt dat in een tot dan toe onbekend document van zeven kantjes, ruim onderbouwd, staat dat de milieuvergunning van Haenen op nummer 9 niet wordt ingetrokken. Maar dat besluit is nooit gepubliceerd! Gemeenteraadsleden en wethouders zeggen de zeven kantjes niet te kennen. Maar bezwaar maken kan niet meer, de termijn is al jaren verstreken. De buurt is na twintig jaar strijd terug bij af!

Op zich is de gang van zaken tekenend voor het "dossier Klevar" dat steeds ongeven is door handjeklap, trekken en duwen en dan weer wel en dan weer niet vergunningverlening... NRC vertelt het verhaal. 

Zoals uit het interview met voormalig SP-raadslid Lenssen is gebleken wilde de provincie Limburg de plannen van Klevar wél ondersteunen. Dat had alles te maken met het feit dat Haenen stukken grond elders in de regio in bezit had, waarvoor de provincie ambitieuze plannen had. Zoals een paar kilometer verderop, waar oud-CDA-gedeputeerde Ger Driessen (tevens oud-wethouder van de gemeente Horst) Greenport wil bouwen, een enorm logistiek-industrieel bedrijventerrein, één van de grootste van Nederland. Na gesoebat verkoopt Haenen diens percelen aan de provincie en koopt grond van de gemeente aan de Kleefse Dijk. Daar wilde hij een megastal gaan bouwen, Klevar: een varkensstallencomplex voor 15.744 vleesvarkens, plus brijvoerkeuken en een mestvergister met vier metershoge mestsilo’s. Met alle mest, stank en uitstoot van ammoniak van dien.

De buurt komt, met ondersteuning van onder andere de SP, tegen de plannen in het geweer. En de gemeente zegt óók dat ze de varkensstal niet wil. Maar de provincie blijft de plannen van Haenen steunen, ondanks de  groeiende landelijke weerstand tegen megastallen (mede ook door inspanningen van de door de SP opgerichte vereniging Behoud de Parel). In 2012 krijgt Haenen een vergunning van de provincie. Blijkbaar heeft Haenen bij alle transacties méér verworven dan alleen een stuk grond aan de Kleefsedijk, zo schtijft NRC. Die megastal lijkt hem ook beloofd. Dat vermoeden wordt versterkt wanneer voormalige bestuurders - Driessen als oud-CDA-gedeputeerde en Litjens, oud-CDA-wethouder in Horst aan de Maas - opduiken als adviseurs van Haenen. In een gesprek van Litjens namens Klevar met de buurt - in 2019 - lanceert Litjens voorstellen van Haenen. Als er geen stal mag komen, kan de buurt dan akkoord gaan met huisvesting voor 250 arbeidsmigranten? Wanneer de buurt weigert, stelt hij voor dat Haenen dan tien hectare vol zonnepanelen mag leggen. Nee, zegt de buurt weer, waarop het derde voorstel komt: vijf hectare zonnepanelen en een uiendrogerij. De buren zijn diep geërgerd. Waarom zouden ze? Zo reconstrueert NRC de gang van zaken. Uiteindelijk komt aan de zaak een (voorlopig, zo weten we nu) einde aan de kwestie. De bouw gaat niet door, de vergunningen worden ingetrokken.

Maar vier jaar later - dan zijn we aanbeland in 2025 - blijkt dat Haenen een nieuwe aanvraag heeft ingediend, nu voor zesduizend varkens. en uit de stukken bij de aanvraag blijkt dat de milieuvergunning dus helemaal niet is ingetrokken. Toen deze vervreemdende plotwisseling door B&W in de gemeenteraad opgebiecht moest worden , stelde politiek verantwoordelijk wethouder Robert Martens (D66) dat het ging om "een reeks fouten die nooit had mogen gebeuren". In een gesprek van Martens met NRC stelt Martens dat hij snapt dat de buurt „zich heel erg bedonderd voelt”. "Ja, het nummer is verwisseld. Ja, het tegenovergestelde besluit is gepubliceerd. Ja, het college kende het werkelijke besluit niet. Dat is „onder mandaat” door een ambtenaar genomen, zegt Martens tegen NRC. Martens vervolgt tegen NRC: "We trekken hier lessen uit. We hebben nu afgesproken dat ambtenaren met mandaat altijd de wethouder inlichten bij politiek gevoelige zaken.”

Helaas - zo meldt NRC - heeft de gemeente „niet kunnen achterhalen hoe het allemaal is gebeurd”. Op het gemeentehuis werden mensen ondervraagd, het archiefsysteem is doorgespit, maar er is geen verhelderend document of mail te vinden en niemand weet hoe het zit. De toenmalige verantwoordelijke wethouder, CDA’er Rudy Tegels die in 2022 weg moest wegens een verzwegen relatie, heeft gezegd dat-ie zich de gebeurtenissen niet herinnert. De ambtenaar wiens naam onder het besluit van zeven kantjes stond, werkt niet langer voor de gemeente. Die is niet gebeld. Daarnaar door NRC gevraagd geeft Martens toe, dat de gemeente niet onderzocht heeft of er opzet in het spel was en Haenen gematst is. De wethouder: "Maar we hebben wel vastgesteld dat de boer niet onterecht is bevoordeeld. Haenen heeft ook nooit bij ons aangeklopt, zo van: dit is mij beloofd.”

De gemeente zit in haar maag met de nieuwe aanvraag, laat ze NRC weten. De gemeente wil die stal niet, maar weigeren kan veel geld kosten. Het juridisch advies is net binnen. De buurt wacht gespannen af wat het college van B&W gaat besluiten. Heeft B&W het geld er voor over om hun "fout" te herstellen, of laten ze Haenen zijn gang gaan en duperen ze de buurt, die daarmee dan met een kluitje in het riet is gestuurd.

In De Limburger van 23 juli 2025 geeft wethouder Martens naar aanleiding van het overleg in het College van B&W aan – zelfs als de milieuvergunning in stand zou blijven – Haenen aan allerlei strenge eisen moet voldoen, wil hij ook een omgevingsvergunning krijgen om het compleet verouderde bedrijf door nieuwbouw te vervangen. Hij mag in elk geval niet uitbreiden en moet binnen het huidige bouwvlak blijven. Ook heeft de gemeente inmiddels strenge geurnormen. 

Op donderdag 24 juli 2025 - zo laat de gemeente De Limburger weten via een persbericht - heeft de gemeente Horst aan de Maas de milieuvergunning van de varkenshouderij alsnog ingetrokken. Waarom dat niet meteen gebeurd is, nadat de "fout" ontdekt is, blijft een vraag. En hoe die "fout" ontstaan is, wordt ook niet duidelijker. Want B&W stellen dat ze alles gedaan hebben om de oorzaak te achterhalen, maar die niet gevonden hebben. Dat roept vragen op over de kwaliteit van het archief van de gemeente. Want bij eerdere integriteitsvragen en bij de reactie op Woo-verzoeken moest de gemeente ook al vaker erkennen dat documenten niet te vinden zouden zijn in het archief.

Op zich blijft de aanvraag van Haenen wel bestaan, maar volgens B&W worden er in het verouderde bedrijf al vijf jaar geen varkens meer gehouden en de stallen voldoen niet aan de huidige eisen. Uitbreiding van het huidige bouwvlak mag sowieso niet meer. Dat heeft de raad in 2018 bij de behandeling van het bestemmingsplan buitengebied expliciet voor de Kleefsedijk 9 vastgelegd. En volgens de nieuwe Omgevingswet heeft het college de bevoegdheid op bovengenoemde gronden de milieuvergunning in te trekken, zo stelt het College van B&W. „Met dit besluit wil de gemeente duidelijkheid scheppen richting omwonenden én ondernemer.” De buurt is daar - volgens de Limburger - blij mee, maar blijft gezien alle ervaringen in het verleden op haar hoede, "We vinden die zogenaamde vergissing met de publicatie van de vergunning een hele vreemde gang van zaken en hopen nog steeds dat de onderste steen boven komt”, noteert De Limburger uit de mond van een van de omwonenden. Maar hopelijk is aan de soap rondom de vergunningverlening nu wel echt een einde gekomen.