Horst aan de maas

Woensdag 12 maart 2025 discussieerde de Tweede Kamer de hele dag over het beleid met betrekking tot arbeidsmigranten. In een zogenaamd “tweeminutendebat” met Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werden vele moties ingediend, waaronder een motie van Bart van Kent, SP-woordvoerder, die voorstelde grootschalige huisvestingslocaties tegen te gaan.

Bart van Kent wees er in het debat op, dat hij onlangs in Zaltbommel was op een camping die is opgekocht door een uitzendbureau. Hij gaf aan dat daar vaste bewoners van de camping moeten verdwijnen, omdat het uitzendbureau een massale huisvesting voor arbeidsmigranten wil realiseren. Dat soort projecten zijn op heel veel andere plekken ook in voorbereiding, reden voor Van Kent om een motie in te dienen (zie bijlage). In de motie schrijft Van Kent: “(…) dat in onder andere Horst aan de Maas, Boxtel, Bergen op Zoom, Zandstraat, Riel en andere plekken zeer grootschalige projecten in voorbereiding zijn waar arbeidsmigranten op basis van logies op elkaar gepropt worden gehuisvest, wat zal leiden tot meer arbeidsmigranten. De motie spreekt uit dat deze ontwikkeling zeer onwenselijk is en gestopt moet worden en daarom verzoekt Van Kent de regering om met een plan van aanpak te komen teneinde de bouw van grootschalige locaties tegen te gaan.

Zowel de minister als het VVD-Kamerlid Van Aartsen reageerden afwijzend op de motie. Van Aartsen: “Stel dat we nou zouden kunnen bedenken hoe je ervoor kan zorgen dat er locaties gevonden kunnen worden die alleen voor bestaande arbeidsplaatsen zijn, voor arbeidskrachten zo u wilt, waardoor je de situatie van mensen die op dit moment in erbarmelijke omstandigheden ook vaak in volkswijken moeten wonen en in onderverhuur zitten, zou kunnen verbeteren”. Van Kent reageert: “Het verschil tussen de VVD en de SP is dat de SP de menselijke waardigheid voorop heeft staan. Wij vinden het niet menswaardig om mensen aan randen van dorpen op zeer grootschalige locaties als kippen bovenop elkaar geperst te huisvesten, terwijl er geen voorzieningen zijn, er geen politiecapaciteit is, er geen huisartsencapaciteit is en er verder niks te doen is. Dat vinden wij niet menswaardig. Daarom vindt de SP, anders dan de VVD, dat er gestopt moet worden met de bouw van deze grootschalige locaties”. Tegelijkertijd geeft Van Kent aan dat de SP ook in die wijken en in die dorpen waar uitzendbureaus panden opkopen de onmenselijke omstandigheden aanklagen, waarin mensen gehuisvest worden — daaronder zitten ook uitzendbureaus die tot de achterban van de VVD behoren. Ook dat moet aan de orde gesteld worden en opgelost. Van Kent vindt het wel belangrijk om vast te stellen dat de VVD bepleit dat dit soort grootschalige locaties goed zijn en dat die zo moeten blijven voortbestaan. ”Heel veel mensen in al die dorpen en al die wijken waar die locaties in de buurt worden gebouwd maken zich hele grote zorgen. Dat is zeer terecht”, aldus Van Kent.
Minister Van Hijum zegt de zorg van Van Kent wel te snappen, maar aan de andere kant wil hij dat gemeenten en bedrijven de huisvesting op orde brengen. Daar zal volgens hem misschien soms ook een grotere locatie voor nodig zijn, juist om de concentratie van problemen in woonwijken te voorkomen. Hij wil wel kijken hoe je ervoor kan zorgen dat dit soort locaties die ontwikkeld worden, niet worden gerealiseerd om nog meer arbeidsmigranten aan te kunnen trekken Hij wil dat bespreken met gemeenten in het periodieke overleg dat hij met hen heeft. Van Kent (SP): ”Ik neem aan dat de minister het ook vanuit menselijke waardigheid onwenselijk vindt dat 400 of 500 arbeidsmigranten aan de rand van een bedrijventerrein worden gehuisvest. Dat is vraag één. En vraag twee is of de minister voorbeelden kent — misschien drie — van een situatie waarin bijvoorbeeld panden in de binnensteden of in dorpen die door uitzendbureaus voor de verhuur gebruikt werken, weer beschikbaar kwamen voor woningzoekenden omdat daar op plekken een grootschalige locatie is gebouwd”. Het tegendeel is waar, stelt Van Kent en hij noemt daarbij bijvoorbeeld Horst aan de Maas. Dat is een plek waar heel veel grootschalige locaties zijn gebouwd. Straks is daar één kwart van de inwoners arbeidsmigrant. Heel veel woningen, ook in de dorpskern, zijn opgekocht door uitzendbureaus, en daarin zijn mensen gehuisvest. Daar is de druk op de gemeenschap alleen maar groter geworden door de bouw van nieuwe grootschalige locaties. En die panden in het dorp zijn nog steeds in de verhuur door die uitzendbureaus. Daarom de vraag: kent u voorbeelden? Want dat argument gebruikt de VVD ook: "De onmenselijke locaties moeten we maar voor lief nemen, want dit ontlast de dorpen en de wijken". 

Van Kent zegt die voorbeelden niet te kennen en de minister blijkbaar ook niet. Dat bevestigt Van Hijum, “maar”, zo stelt hij, “Ik ken wel de behoeften van gemeenten en we proberen hen in toenemende mate te faciliteren om hier zelf meer de regie op te voeren met eigen huisvestingsverordeningen, de kwaliteit van de woningen die aangeboden worden zowel in als buiten de kernen en ook het inventariseren van wat er kwantitatief nodig is en daarop ook te kunnen sturen. Dus we willen ook bij bedrijven die zich in de gemeente melden en ergens willen uitbreiden, inzichtelijk maken wat de consequenties zijn door de komst van extra arbeidsmigranten. Dus we proberen gemeenten in staat te stellen om daar zelf meer de regie op te voeren en tegelijkertijd de malafiditeit, inclusief de slechte huisvesting die daarbij hoort, uit de markt te duwen, door daar veel strenger tegen op te treden. Dat is hoe in de praktijk ook in gemeenten problemen aangepakt kunnen gaan worden. 

Bart van Kent blijft er op hameren dat de door hem bedoelde grootschalige huisvestingslocaties slechte huisvesting is, omdat daar geen voorzieningen zijn, omdat de politie daar niet beschikbaar is voor als er iets van een incident is in zo'n pand, omdat huisartsen er niet zijn en tandartsen er niet zijn. “Wij vinden het per definitie onmenselijk om mensen op zulke grote schaal in gebieden waar niets te doen is, boven op elkaar te huisvesten”. 

Volgens Van Kent voldoet de reactie van de minister op de motie van de SP niet aan de kabinetslijn: “Want als je dat aan banden wilt leggen, zul je moeten stoppen met het eindeloos ruimte bieden aan de arbeidsmigratie-industrie door eindeloos dat soort panden te blijven maken”. Met dat laatste is Van Hijum het ook zeer eens met Van Kent (zie voor het volledige debat – inclusief de discussies over andere moties - de bijlage).

Verder op de dag werd – in eerste termijn - gedebatteerd over de nieuwe wet tegen uitbuiting van arbeidsmigranten. Aan een tweede termijn kwam de Kamer niet toe, vanwege de grote omvang van dit thema. Wordt dus vervolgd. Voorafgaande aan het debat publiceerde de NOS de kritiek die vanuit allerlei organisaties naar voren is gebracht tegen de nieuwe wet. Lees hier het NOS-artikel.

Bijlage: 

Motie van Van Kent

Verslag tweeminutendebat