Horst aan de maas

Via een brief stelde de SP Horst aan de Maas op 11 november 2022 vragen aan het College van B&W over wat er gebeurd is met de gelden die het rijk aan gemeenten beschikbaar heeft gesteld ten behoeve van de gedupeerden van de toeslagenaffaire (lees hier het artikel over de brief). Op 29 december 2022 stuurde B&W een brief aan de SP met de antwoorden. Maandag 30 januari kreeg de SP een mondelinge toelichting op de brief.

Als gevolg van de toeslagenaffaire zijn veel ouders zwaar in de problemen gekomen omdat de belastingdienst hen onterecht boetes oplegde. Deze ouders hebben recht op compensatie. Maar in de praktijk blijkt dat ze heel lang moeten wachten op hun geld. De gemeente Horst aan de Maas heeft nu van het rijk een bedrag gekregen (€ 1,25 per inwoner) om de slachtoffers van de toeslagenaffaire te compenseren. in haar brief van 29 december 2022 geeft B&W aan hoe ze de ontvangen gelden besteed heeft.

B&W schrijven aan de SP dat de gemeente inmiddels - in samenwerking met de belastingdienst - zo'n 39 mogelijk gedupeerde ouders in beeld heeft gebracht en dat de contactgegevens bij de gemeente bekend zijn. De financiële compensatie voor gedupeerde ouders komt vanuit de Belastingdienst. De rol van gemeenten binnen deze hersteloperatie is om deze ouders, ongeacht de uitkomst van de formele toets, brede ondersteuning te bieden op vijf leefgebieden: financiën, wonen, zorg, gezin en werk. Ouders hebben daarbij zelf regie en keuzevrijheid voor deze ondersteuning. Het gemeentelijke ondersteuningspunt heeft op verschillende manieren, en in meerdere actieve pogingen contact gezocht met deze 39 ouders. Bij twee van de 39 ouders heeft het eerste contact geleid tot een vervolgafspraak en een ondersteuningsaanbod. De overige inwoners gaven duidelijk aan geen behoefte te hebben aan ondersteuning
vanuit de gemeente. In de toelichting op de brief heeft wethouder Bouten (PvdA) aangegeven dat bij een aantal ouders het wantrouwen in de overheid (na 12 jaar door de overheid ten onrechte te zijn aangepakt) zo groot bleek dat ze er niets meer mee te maken wilden hebben. Een ander deel van de ouders gaf aan dat zij de problemen die zijn ontstaan naar aanleiding van het handelen van de overheid inmiddels zelf hebben opgelost en dus geen ondersteuning van de overheid meer nodig hebben. Door de SP-vertegenwoordigers is geopperd dat het inschakelen van onafhankelijke personen ter ondersteuning van de betrokken ouders wellicht een grotere respons zou kunnen bewerkstelligen.

Rijksmiddelen
De gemeente Horst aan de Maas heeft op twee verschillende manieren geld ontvangen vanuit het Rijk:
1. Via de POK-middelen (POK staat voor (Parlementaire Ondervragings-commissie Kinderopvangtoeslag), waar de SP Horst aan de Maas in haar brief aan refereerde. Deze zijn grotendeels toegekend via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Met deze algemene uitkering - die de gemeente voortaan elk jaar ontvangt - stelt het kabinet voor om de uitvoeringscapaciteit en dienstverlening bij de overheid te versterken, en extra ondersteuning te bieden aan mensen in kwetsbare posities. De gemeente heeft een plan opgesteld ter verbetering van de gemeentelijke dienstverlening binnen het sociaal domein. Om inwoners sneller en beter te kunnen helpen met hun ondersteuningsvraag. Door enerzijds de organisatie van de uitvoering meer in overeenstemming te brengen met de toegenomen vragen van inwoners en partners. En aan de andere kant de kwaliteit van de dienstverlening te verhogen. Voor dit plan was een forse formatie-uitbreiding nodig. Een groot deel van de POK-middelen is hiervoor ingezet.

2. Via een Specifieke uitkering om gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire breed te ondersteunen; in tegenstelling tot bovenstaande algemene uitkering, betreft dit een geoormerkte uitkering. Deze middelen
worden ingezet voor de twee ouders die wél ondersteuning aanvaarden. Zij krijgen brede ondersteuning op vijf leefgebieden: financiën, wonen, zorg, gezin en werk, afhankelijk van eventuele problemen die spelen. Zowel voor de organisatie van het gemeentelijke ondersteuningspunt als de proactieve benadering van deze ouders. En daarnaast om de ondersteuningsvragen die hieruit voortvloeiden vanuit de ouders op te pakken. Over de besteding van deze middelen legt de gemeente jaarlijks verantwoording af. "De ouder heeft regie en keuzevrijheid bij deze ondersteuning" aldus het college van B&W.

Betere dienstverlening
In het gesprek net de SP vertelde wethouder Bouten, dat de gemeente onder andere van deze affaire veel geleerd heeft. De gemeente kijkt nu voortaan veel meer naar de bedoelingen van de wet in plaats van naar de letter. "Doelmatigheid komt nu boven rechtmatigheid",  aldus Bouten. En in het kader van de Participatiewet wordt veel meer gekeken naar wat de burger nodig heeft dan - wat tot voor kort gold - het leveren van een "tegenprestatie" (veelal verplicht vrijwilligerswerk). "Zo werkt de gemeente met de burger aan meer zelfredzaamheid", meent Bouten. De komende maanden stuurt het college van B&W verdere voorstellen naar de gemeenteraad, die volgens de wethouder zullen leiden tot een verbetering van de dienstverlening.