Horst aan de maas

De SP Horst aan de Maas draagt een besluit van de gemeenteraad aan de Kroon voor ter vernietiging. Het gaat om het besluit dat de raad genomen heeft op 2 juni 2020 en dat inhoudt dat (burger)raadsleden geen gebruik meer mogen maken van het ‘burgerpodium’. De SP heeft geconstateerd dat er in de praktijk slechts één persoon gebruik heeft gemaakt van het burgerpodium die tevens burgerraadslid is. Het gaat daarbij om de voorzitter van de Werkgroep Arbeidsmigranten Horst aan de Maas, Paul Geurts, die naast zijn voorzitterschap van de werkgroep ook burgerraadslid is. In het debat in de gemeenteraad over de verandering van het reglement van orde op dit punt kwam duidelijk naar voren dat het eenmalige optreden van Paul Geurts de reden was om de wijziging door te voeren.

Omdat Geurts óók als burgerraadslid tijdens vergaderingen van de gemeenteraad over specifieke onderwerpen het woord niet mag voeren, ontstaat bij de SP de indruk dat Geurts door dit besluit de mogelijkheid ontnomen wordt het woord te voeren over zaken waarbij hij als SP’er actief betrokken is. Reden om het raadsbesluit via een uitgebreide brief aan de Minister van Binnenlandse Zaken ter vernietiging voor te dragen aan de Kroon. Het besluit is volgens briefschrijver Geurts strijdig met de grondwet, in strijd met de wet (Gemeentewet en Awb), voldoet het niet aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en is het besluit in strijd met het algemeen belang.

De positie van burgerraadsleden is niet uitdrukkelijk in de Gemeentewet geregeld. In de praktijk zijn er een aantal redenen om burgerraadsleden in te schakelen voor het gemeenteraadswerk. Naast de hoge werkdruk van raadsleden of het via het burgerraadslidmaatschap een persoon voorbereiden op een later raadslidmaatschap vormen burgerraadsleden de ‘voelsprieten’ van de fractie. Met andere woorden: zij leggen een verbinding tussen wat in de maatschappij gebeurt en de gemeenteraadsleden. Juist die laatste functie heeft de SP burgerraadsleden ingeschakeld. De burgerraadsleden mogen aan de zogenaamde “voorbereidende” raadsvergaderingen deelnemen, maar niet aan de raadsvergaderingen waarin de raad besluiten neemt over raadsvoorstellen. De burgerraadsleden mogen niet stemmen over de aan de raad voorgelegde raadsvoorstellen. Alleen al om die reden is het vreemd dat burgerraadsleden niet mee zouden mogen praten over onderwerpen waarbij ze politiek nauw betrokken zijn.

Juist door van het burgerpodium gebruik te maken op de momenten vanuit een groep die een maatschappelijk onderwerp aan de orde stelt, is duidelijk vanuit welke achtergrond de betrokkene spreekt. Als hij deelneemt aan de raadsvergadering doet hij dat uitdrukkelijk als burgerraadslid.  In plaats van die transparantie te waarderen worden beide mogelijkheden aan Geurts ontnomen. Door hem de vrijheid van meningsvorming te ontnemen op specifieke onderwerpen wordt gehandeld in strijd met de grondwet.

Het besluit van de raad is in strijd met de gemeentewet en de Algemene wet bestuursrecht. De Awb wordt door de gemeenteraad  te strikt toegepast op de positie van een burgerraadslid, c.q. het begrip “persoonlijk belang”  wordt door hen te ruim opgevat en feitelijk ook toegepast op zijn engagement met maatschappelijke groepen. Dat betekent dat Geurts de raad niet als burger mag toespreken én bij specifieke maatschappelijke kwesties niet als burgerraadslid mag deelnemen aan het debat. Geurts wijst er in zijn brief op dat er bij de specifieke onderwerpen waarop gedoeld wordt (onder andere diens actieve betrokkenheid bij bewoners die meer inspraak willen bij de huisvesting van arbeidsmigranten in hun omgeving) geen sprake is van een “persoonlijk belang”. Het nastreven van “persoonlijk belang” (of eigenbaat) kan gedefinieerd worden als het bereiken van een voordeel waarmee het persoonlijke welzijn is gemoeid. Hierbij wordt wel onderscheid gemaakt tussen geïsoleerd en welbegrepen eigenbelang. Tegenover eigenbelang staan onbaatzuchtigheid, het belang van anderen en het algemeen belang. Dat laatste is het belang waar Geurts zich mee bezig houdt.

Volgens Geurts is het besluit van de raad in strijd met de beginselen van behoorlijk bestuur. In de beraadslagingen in de gemeenteraadsvergadering van Horst aan de Maas[1] is immers duidelijk geworden dat de wijziging vooral bedoeld is om hem de mogelijkheid te ontnemen gebruik te maken van het burgerpodium. Dat bleek onder andere uit het feit dat door fractievoorzitters die mede het voorstel tot wijziging van het reglement geformuleerd hebben in de behandeling van het voorstel nadrukkelijk verwezen werd naar Geurts. Verder zijn de overwegingen die door de betrokken raadsleden naar voren zijn gebracht gebaseerd op “feiten” die niet of nauwelijks onderzocht zijn, zonder het nader horen van de betrokkene. Geurts stelt in diens brief dat een gemeentebestuur – en dat geldt zeker ook voor de gemeenteraad – eerlijk moet handelen, zonder vooringenomenheid en niet op basis van die vooringenomenheid procedures vaststellen die het functioneren als burger én als burgerraadslid beperken.

Het besluit van de gemeenteraad is volgens Geurts ten slotte ook in strijd met het algemeen belang. Indien dat besluit in stand mag blijven, is het een ernstige aantasting van de essentie (‘voelsprieten’) en de positie van het burgerraadslid en betekent het een aanzienlijke beperking van zijn mogelijkheden een bijdrage te leveren aan de maatschappelijk-politieke ontwikkeling van zijn gemeente. Het besluit kan er toe leiden dat soortgelijke onwenselijke initiatieven elders in het land navolging vinden en daarmee de fundamenten van de democratie aantasten.

Alles bij elkaar redenen voor Geurts het raadsbesluit ter vernietiging aan de Kroon voor te leggen.

Bijlage: 

De brief aan het ministerie met het verzoek om het besluit van de gemeenteraad te vernietigen