Horst aan de maas

Niet Renske Leijten – die geveld was door griep – maar Henk van Gerven (SP-Kamerlid) hield maandagavond 18 februari een inleiding over de plannen van de regering van VVD/PvdA met de zorg in Nederland en dan met name over de overheveling van delen van de Awbz naar de Wmo, het persoonsgebonden budget (PGB) en de dagbesteding. In de raadszaal van het gemeentehuis in Horst luisterden ruim honderdtwintig mensen – gebruikers van de Wmo en PGB, Thuiszorgmedewerkers en andere belangstellenden – naar Van Gerven en naar de andere gasten, Raoul Bakkes (directeur Proteion Thuiszorg), Twan Jansen (Wethouder gemeente Venray) en Lyan Neppelenbroek (PGB-ambassadrice Horst aan de Maas).

Mythe
In de inleiding startte Henk van Gerven (eerder huisarts en wethouder in Oss) met het doorprikken van de mythe dat de zorg in Nederland onbetaalbaar zou zijn. Hij stelt dat van het totale bedrag in de schatkist (zo’n 600 miljard) 67 miljard gebruikt wordt voor de zorg. Zo’n 11% van het totaal. Het zelfde percentage als met Nederland vergelijkbare landen. Er is overigens wel sprake van een stijging van de kosten, vooral door de vergrijzing en door de voortschrijdende techniek, die vaak ook duurder is. Maar de hoogte van het bedrag dat bestemd wordt voor zorg is uiteindelijk een politieke keuze.

6 miljard bezuinigen op zorg
Deze VVD/PvdA-regering kiest er voor 6 miljard te bezuinigen op de zorg. Anderhalf miljard op het verzekeringspakket (medicatie en ziekenhuiszorg) en zo’n 3½ miljard euro op overheveling van zaken uit de Awbz naar de Wmo, waarbij vooral de huishoudelijke verzorging getroffen wordt. Daar wordt een miljard op gekort (75%) en dan blijft er weinig over. Gevolg: de zogenaamde “mantelzorg” wordt nog meer belast. Van Gerven stelt dat er andere mogelijkheden zijn te bezuinigen op de zorg: uitbannen van de graaicultuur en terugdringen van de bureaucratie. Ook het aanpakken van de marktwerking – die bedoeld was om door concurrentie de kosten te drukken, maar die juist leidt tot verhoging van de kosten – biedt ruimte om te besparen. Het huidige kabinet wil die marktwerking echter juist verder doorvoeren! De gevolgen worden nu al zichtbaar: de zorgverzekeraars worden steeds machtiger en gaan bij ziekenhuizen bepalen hoe ze moeten werken en als ze daar niet naar luisteren, betaalt de zorgverzekeraar de kosten niet meer, waardoor met name de zorgvrager de dupe is.

Persoonsgebonden budget (PGB)
Lyan Neppelenbroek, PGB-ambassadrice voor Horst aan de Maas, toont zich een vurig pleitbezorger voor het PGB, dat volgens haar nodig is voor heel specifieke situaties. Er is zorg op maat nodig en dat kan alleen als de gebruikers van het PGB zelf de regie voeren en volgens haar kunnen de mensen dat heel goed. Vanuit de zaal krijgt ze veel bijval.

Veel onzekerheid voor medewerkers Thuiszorg
Raoul Bakkes, directeur Proteion Thuiszorg, stelt dat hij – met een bestand van zo’n 14.000 cliënten – verantwoordelijkheid draagt voor veel medewerkers. De plannen van de regering bevatten nog veel onzekerheden. Over de vraag hoe in de toekomst cliënten adequaat te bedienen leveren veel zorgen. “Moeten we het straks doen met een wijkverpleegkundige, die de mensen niet méér kan bieden dan een aai over de bol? Komen straks mensen die in de thuishulp werkzaam zijn, in de WW? Indien dat het geval zou zijn, zou het bij Proteion gaan om zo’n duizend medewerkers of misschien wel meer…”. Hij benadrukt dat het van groot belang is – juist voor de kwetsbare groepen in de samenleving – de solidariteit overeind te houden. Vooralsnog lijken de plannen van de regering platte bezuinigingsmaatregelen en een verhoging van de bureaucratie, die een systeem zal baren, waardoor bij de cliënt straks nog meer mensen over de vloer komen, omdat de financiering opgeknipt wordt (deel Awbz, deel gemeenten en deel zorgverzekeraars). Juist door het systeem eenvoudig te houden en niet op te knippen kan veel geld bespaard worden. Dat moet en dat kan naar zijn mening. Hij wijst er in zijn betoog op, dat bij de vorige overdracht van taken vanuit de Awbz naar de Wmo de beheerskosten van gemeenten stegen met zo’n 7000 procent!. Hij is bang voor het risico dat ook nu weer erg veel geld dat nu overgeheveld gaat worden, daar in gaat zitten.

De Kanteling
Twan Jansen, PvdA-wethouder in Venray, met de Wmo in zijn portefeuille, verdedigt de plannen van de regering en gaat in op “De Kanteling”, de titel waaronder veel gemeenten zoals ook Venray en Horst aan de Maas straks beleid gaan voeren, als de Awbz overgeheveld is naar de Wmo. Nu zijn de mensen naar zijn mening nog overgeleverd aan de bureaucratie en velerlei instanties, straks gaan ze met ambtenaren om de keukentafel zitten en bekijken ze samen wat ze als zorgvrager zelf (nog) kunnen doen, wat familie en bekenden voor hen kunnen doen en welke ondersteuning ze daarnaast eventueel nog nodig hebben van de gemeente. Het recht op zorg, zoals dat in de Awbz nog bestaat en dat volgens Jansen gebaseerd is op achterhaalde ideeën, wordt vervangen door de “compensatiegedachte”, die er op neer komt dat de gemeente financiële compensatie kan bieden, als mensen door een beperking niet of minder kunnen deel nemen aan maatschappelijke activiteiten. Mensen moeten naar zijn mening weer zelf kunnen gaan bepalen, waar het geld terecht komt, die omslag is hard nodig. De zorg moet afgestemd worden op de mensen en door “De Kanteling” krijgen de mensen die zorg weer terug. Als burgers zorg menen te kunnen eisen als iets dat hun toekomt, dan is dat achterhaald. Je kunt beter in een keukentafelgesprek vast stellen wat de echte vraag is van een burger en daar op anticiperen, onder andere door de mantelzorg te mobiliseren.