Horst aan de maas

Op 13 december 2010 bezetten een slordige honderd belangstellenden de stoelen van de raadsleden en de publieke tribune van het gemeentehuis. Zij kwamen af op een door de SP Werkgroep Land- en Tuinbouw Noord-Limburg georganiseerde informatieavond over de mogelijkheden van een alternatief landbouwbeleid in Horst aan de Maas. De professoren Jan Douwe van der Ploeg en Eric Smaling en onderzoeker Geert-Jan van der Burgt van het Louis Bolk Instituut gingen in op de problemen in de land- en tuinbouw en de mogelijke oplossingen. Op 11 april 2011 vond de vervolgbijeenkomst plaats. Mensen die zich in de dagelijkse praktijk bezighouden met het uitvoeren van de oplossingen, die de wetenschappers aandroegen.

De informatieavond, georganiseerd door de SP Werkgroep Land- en Tuinbouw Noord-Limburg werd geleid door Marianne Wassink, journaliste van L1 en Paul Geurts, voorzitter van de Werkgroep. Zij stelde kritische vragen aan Jaap Minnema uit Gemert, die in Brabant een aanzet wil geven voor het faciliteren van een kleinschalige coöperatie (pilot). Hij vertelt over zijn ervaringen en welke problemen je bij de uitvoering van de plannen zoal tegen komt; Piet Segeren – agrarisch ondernemer - vertelde over de Antoniushoeve in Aarle-Rixtel, waar zijn bedrijf Croy Cruyden is gevestigd. Een geïntegreerd landbouwbedrijf, waar de eigenaar sinds 2003 op ecologische wijze kruiden teelt. Gerard Titulaer is initiatiefnemer van Oregional: Origineel, regionaal en duurzaam: Een merk dat staat voor verse en smaakvolle producten uit het gebied rondom Nijmegen. Producten die lokaal en ambachtelijk zijn bereid, met aandacht voor natuur en landschap. Oregional is ook onlosmakelijk verbonden met het platteland en de vele leuke en verassende activiteiten die de boer er organiseert. Tenslotte Kees van Rooij, voor deze avond niet in de rol van burgemeester, maar als vertegenwoordiging van het college.

De mensen uit de praktijk vertellen uitgebreid over hoe ze zaken aanpakken (zie voor het hele verslag de bijlage) en welke problemen ze daar bij tegen komen. Zij benadrukken het belang van een regionale productie en regionale afzet. De tijd is er rijp voor. Daar naar gevraagd geeft Kees van Rooij aan dat er sprake is van steeds dalende prijzen en dat leidt tot schaalvergroting . Maar de schaalvergrotingsdiscussie is een andere dan het stimuleren van verbrede landbouw. Een differentiatie naar groene en blauwe diensten, toerisme en het op een andere manier integreren van de keten is belangrijk, maar kan nooit een oplossing zijn voor alle boeren en tuinders. Het zijn oplossingen met betrekking tot hoe we vandaag de dag bezig zijn met voedselproductie. Van Rooij benadrukt dat de boeren en tuinders vaak de schuld krijgen met betrekking tot de huidige ontwikkelingen, maar de macht ligt feitelijk ergens anders. Vraag is: kun je de krachten bundelen om tegenwicht te bieden? Hoe kun je er aan bijdragen dat boeren en tuinders meer inkomen krijgen.

Paul Geurts stelt dat grootschalig produceren binnen het hele agrocomplex “slechter voedsel” met zich mee brengt. Door te concurreren op de kostprijs worden de kleine boeren – met gezond voedsel - uit de markt gedrukt. Kees van Rooij stelt daar tegenover, dat de ene consument luxe wil, maar de andere consument kan dat niet betalen. Het draait uiteindelijk om een eerlijke prijs. Dat bereik je niet door boeren klein te houden en ze in een hoek te drukken. Volgens Kees van Rooij hangt het er vanaf wie de markt domineert. Daar is de gemeente geen speler in. Er zijn deelmarkten van bijvoorbeeld regionale producten. Het is – zoals gezegd - ook afhankelijk van het budget van de consument. De tijd zal leren waar de voorkeur naar uitgaat. Paul Geurts stelt dat je moet kiezen voor kwaliteit. De reguliere agrariër groeit om een goede prijs te krijgen, ten koste van die kwaliteit. Kees van Rooij meent dat je kostprijsconcurrentie in allerlei markten ziet. Je begint bij dit soort discussies volgens hem altijd bij de staart, maar je moet bij de kop beginnen. Wat betekent dat voor het systeem? Er is altijd economie, er is altijd concurrentie, concurrentie met collega’s, enzovoorts. Als je efficiënter gaat produceren is daar niets mis mee, volgens Kees van Rooij. Hij wijst er op dat ook de Milieufederatie Limburg in dat principe mee gaat.